Ua fefefe tagata suʻesuʻe i tagata tafafao maimoa i le taulaga o matamata ai a Ausetalia, atonu o le a latou fealofani i meaola feola a le sami.
O loʻo amataina se suʻesuʻega e faitau ai le aofaʻi o dolphins bottlenose o loʻo nonofo i Port Stephens i le talafatai o NSW ma iloilo pe o aʻafia i vaʻaiga folau ma isi fefaʻasoaʻiga a tagata.
Dolphin ma whale matamata, lea e tosina mai ai le fiasefulu afe o tagata asiasi mai i le eria i tausaga taʻitasi, maua sili atu nai lo $ 40 miliona i turisi mo le itulagi Hunter.
O se suʻesuʻega i le 10 tausaga talu ai na fuafuaina ai e i le va o le 120 ma le 160 dolphins o loʻo nonofo i le uafu, ae na taʻua e le suʻesuʻe o Caroline Waring, e tusa ma le 90.
O ia ma ana uo i le Iunivesite o Macquarie o le a faʻaalu le tausaga a sau e puʻeina ata o latou, faʻaogaina o faʻailoga iloga i apa o manu taʻitasi e iloa ai ma faʻatatau numera.
Faʻaaogaina se fesoasoani mai le Matagaluega o le Siʻosiʻomaga ma Suiga o le Tau, ona vaʻaia lea e le 'au pe o sili atu ona lauiloa ia aiʻa peʻa leai ni vaʻa folau ma isi vaʻa i lea nofoaga.
I lalo o faʻatonuga faʻalauiloaina i le 2006, folau vaʻavaʻai vaʻa vaʻa vaʻa tatau nofo 50m mai dolphin pods ma 150m mai tina ma tamaʻi povi. "Matou te mananaʻo ia mautinoa o tulafono faʻatonutonu o loʻo aoga mo le itu tau turisi ma le faitau aofai o tagata," o le tala lea a Ms Waring.
"O le toalaiti o le faitau aofai o tagata, o le tele foi lea o le ono afaina. E leʻi mafai ona matou faʻapea pe na i ai se aʻafiaga o lenei faitau aofai ae na tupu i isi nofoaga ma o lo matou popolega sili lea. "
Whale ma Dolphin Watch Australia - o se aufaipisinisi e fai ma sui o tagata folau - na talia le suesuega ananafi.
Ae na saunoa le sooupu o Frank Future, o tulafono faatulafonoina o loʻo i ai nei, ua sili atu nai lo le lava o le aʻafiaga. Na ia fautuaina o vaa tumaoti o le faafitauli moni lava lea, aemaise vaʻa televave.
"O le saoasaoa o le fasioti tagata i totonu o le faga i le tele o vao vao manu," o lana tala lea.
Na taʻua e Mr Future na ia mauaina lava lipoti masani o iʻa ma isi manu feai na feoti ina ua uma ona taia e le au vaʻa saoasaoa.
Ma na lipotia mai e le au faʻataʻitaʻi e 24 ni tamaʻi povi fou i le lua tausaga ua tuanaʻi.
"O le alamanuia matamata-matamata alamanuia ua alu iinei mo le sili atu 16 tausaga ma afai ei ai se mea atonu e sili atu ai dolphins nei."
